Schiereiland Reykjanes

Al ruim voor negenen draait de motor van de auto. Rugzakken en warme kleding achterin de auto, het is met 8 graden en een toenemende wind een stuk frisser, op weg naar een rondleiding door de lavatunnel Raufarholshellir.

Raufarhólshellir is één van de grootste lavatunnels op IJsland. Deze lavatunnel ontstond ongeveer 5200 jaar geleden na de uitbarsting van Leitahraun. De tunnel is ongeveer 1300 meter lang, maar alleen de eerste 400 meter is goed toegankelijk. Met een gids en een helm op, gaan we de lavatunnel in. 

Een lavatunnel vormt zich na een vulkaanuitbarsting. De lava stroomt weg van de plaats van uitbarsting. Na verloop van tijd vormt de bovenkant van deze lava een harde korst, terwijl de lavastroom eronder doorgaat. Langzaam daalt het lavaniveau, stopt uiteindelijk helemaal en begint een lange afkoelperiode (die tientallen jaren kan duren).

De tunnel laat mooi de binnenkant van een vulkaanuitbarsting zien. De wanden van de tunnel dragen lange groeven die zijn achtergelaten door de geleidelijk veranderende lavaniveaus. Delen van het plafond zijn voorzien van basaltkolommen, ontstaan ​​toen de lavatunnel begon af te koelen. En in alle delen van de grot zijn er spetters van helder rood, oranje en geel. In de tunnel leven geen dieren, zoals bijvoorbeeld vleermuizen. Wel zijn er bacteriën in de tunnel. NASA verwacht deze bacteriën ook op Mars en doet daarom in deze tunnel onderzoek. 

De tunnel is flauw verlicht. Wanneer de gids het licht uit doet, is het ook echt donker. Zelfs de persoon direct naast ons, zien we niet. Wanneer we langer in de donkere tunnel staan, merken we dat andere zintuigen sterker worden. Zo horen we de druppels uit het plafond opeens veel harder vallen op de grond. 

We rijden door. Net voor Krýsuvík, ook wel Seltún genoemd, ligt Gígvatnsvatn, een prachtig groen meer. Eigenlijk is het geen meer, maar een vulkanische krater, gevuld met water. De kleur wordt veroorzaakt door het hoge zwavelgehalte in het water en de diepte van de krater (45 meter). Geologen beschouwen het meer als een van de meest opmerkelijke geologische fenomenen in IJsland. 

Krýsuvík is het actiefste hete bronnengebied van Zuidwest-IJsland. Felgele, rode en groene tinten kleuren de heuvels. Over een boardwalk lopen we tussen de borrelende en sissende modderpoelen en heetwaterbronnen, naar het hoogst gelegen punt van het gebied. Vanaf de top hebben we een mooi uitzicht over de geothermische velden.

We rijden de weg weer terug en rijden door naar de kliffen van Krýsuvíkurbjarg, een gebied dat bekend staat om zijn rijke vogelleven. Van mei tot september broeden in de kliffen 60.000 vogels, waaronder stormvogels, zeekoeten en drieteenmeeuwen. Er zijn ook wel papegaaiduikers, maar de rotsachtige kliffen zijn niet erg geschikt voor de holen die ze in de grond graven voor hun nesten. Maar we gaan toch even kijken. Niet geschoten is altijd mis. Van de IJslanders mogen we niet offroad rijden, maar de officiële weg naar de kliffen is voor ons een echte offroad weg, vol kuilen en omgekeerde verkeersdrempels (lees: diepe gleuven). Wanneer we bij de kliffen komen, zijn de duizenden vogels waarschijnlijk vissen. Er lopen meer schapen dan (vliegende) vogels. Een ram laat ons duidelijk weten dat we in zijn gebied zijn. Hij gaat demonstratief op de weg staan. We kunnen alleen maar wachten en wachten….. tot we door mogen rijden naar het gebied waar in de afgelopen twee jaren veel aardbevingen en drie uitbarstingen zijn geweest.

Maandenlang volgen we al de website van de meteorologische dienst van IJsland. De website geeft veel informatie over het weer en over de vele aardbevingen, die dagelijks in IJsland plaatsvinden. Aardbevingen op IJsland zijn aan de orde van de dag. Elke week zijn er zo’n 500 kleinere en grotere aardschokken. Ook vannacht waren er weer aardbevingen, waaronder een aardbeving van 3.7 op de schaal van Richter in Mýrdalsjökull glacier. 

Na weken van ‘lichtere’ - maar wel 50.000 - aardbevingen in het gebied van Reykjanes Peninsula stroomde in maart 2021 lava uit een 500 meter lange spleet in de aarde. De lava ligt inmiddels tientallen meters hoog met daaromheen honderden meters aan opgedroogd lava. Vlakbij was er in augustus 2022 opnieuw een korte ‘uitbarsting’. En vanaf 4 juli 2023 wordt het gebied van Reykjanes Peninsula weer heel onrustig. In een week tijd registreert Iceland Met Office maar liefst 12.000 aardbevingen in dit gebied, en ook regelmatig aardbevingen van meer dan 4 op de schaal van Richter. Het is wachten op een uitbarsting. Op 10 juli, om 16.40 uur, start een uitbarsting bij Litli-Hrútur. Vanuit een meer dan negenhonderd meter lange spleet op de hellingen van de berg, spuit wekenlang lava omhoog. Ruim zeven weken na de uitbarsting bij Litli-Hrútur landen wij op IJsland. Inmiddels is de uitbarsting gestopt. Geologen noemen de uitbarstingen in dit gebied – vanwege de kortere periodes van zeer frequente activiteit – 'vulkanische branden', ook wel 'The Fagradalsfjall Fires' genoemd.

Tussen de immense, eeuwenoude lavavelden rijden we naar de verse lavavelden. Verschillende wandelingen lopen naar de uitbarstingen van 2021, 2022 en 2023. De gids van de lavatunnel adviseerde ons vanmorgen om het eerste deel van route A te lopen. We parkeren daarom op Parkeerplaats 1. Ook deze keer gebruiken we weer de Parka-app. Camera's registreren bij binnenkomst en verlaten van het parkeerterrein het kenteken van de auto. Met de app melden we ons aan en betalen we de parkeerkosten. De Parka-app werkt niet overal, maar dan hebben we nog de Easypark-app, die echter wel transactiekosten rekent. 

We wandelen naar het uitzichtpunt op de krater Stokkur. De wandeling begint rustig, over vlak terrein. Het weer begint echter te verslechteren. De wind fluit om de bergkammen heen. Het ene moment hebben we de wind tegen en dan in de rug. De wind blaast de motregen in ons gezicht. De ene klim wisselt af met de volgende klim. Een echt wandelpad is het niet meer, meer een helling met veel losse stenen. Zweet en regen lopen van ons gezicht. De inspanning levert echter prachtige uitzichten op. Donkerzwarte lava, metershoog, soms gebroken, soms vloeibaar, in de meest kunstzinnige vormen, met op de achtergrond de krater Stokkur. Op sommige plekken komt de stoom nog tussen de gestolde lava door. 

Net voor Grindavik slaan we linksaf, een industrieterrein op. Op het schiereiland Hópsnes liggen tien wrakken van schepen die in de 20e eeuw zijn gezonken en op het land terecht gekomen zijn. Bij ieder scheepswrak staat een bordje met het verhaal van het schip. Het is heel bijzonder om de wrakken, tussen de lavastenen, te zien. Eigenlijk niet te begrijpen hoe de zee de wrakken op de kust heeft gegooid. 

We parkeren de auto bij Gunnuhver Hot Springs. Kleurrijke mineralen in de grond zorgen voor gele en oranje kleuren op de rotsen. Uit een put komt enorm veel stoom. De stoom slaat hard tegen het oude wandelpad. Misschien is dat wel de wraak van de boze vrouwelijke geest, Gudrun, die volgens de legende door een priester 400 jaar geleden is opgesloten in de Hot Springs.

Op een paar minuten rijden van de Hot Springs ligt de Bridge Between Two Continents. IJsland ligt op de Midden-Atlantische rug, een bergrug die grotendeels onder water ligt en het scheidingsgebied is van de Euraziatische en Noord-Amerikaanse tektonische platen. De twee platen schuiven langzaam uit elkaar, gemiddeld zo’n 2 centimeter per jaar. Bij Sandvik komen deze twee platen boven water. In de loop der jaren is er dus een ruim 15 meter brede kloof ontstaan. Over de kloof is een 18 meter lange brug aangelegd die bekend staat als de Bridge Between Two Continents. Natuurlijk maken we de symbolische oversteek van Europa naar Noord-Amerika en weer terug. Ook springen we de kloof nog in, op het zwarte vulkanische zand (dat net onder de toplaag lauwwarm is), voordat we weer op ‘huis’ aanrijden. 

Vorige      Volgende